نویسنده: آزاده طهماسبی 
آموزش نقاشی به کودکان اولین قدم آموزشی است. نقاشی یکی از سرگرم‌کننده‌ترین و مؤثرترین ابزارها برای تقویت خلاقیت، تمرکز و مهارت‌های حرکتی کودکان است. در سال‌های ابتدایی زندگی، کودکان با کشیدن خطوط، رنگ‌آمیزی و تصویرسازی، احساسات خود را بیان می‌کنند و دنیای پیرامون‌شان را بهتر می‌شناسند. به همین دلیل، آموزش نقاشی به کودکان نه‌تنها یک فعالیت تفریحی، بلکه بخشی از فرآیند رشد ذهنی و عاطفی آن‌هاست.
اما چطور می‌توان این آموزش را برای کودک جذاب، مؤثر و متناسب با سن او طراحی کرد؟ در این مقاله با بررسی مراحل آموزش از جلسه اول تا جزئیات آموزش برای سنین مختلف، نکاتی کاربردی و مفید را با شما در میان می‌گذاریم.
ابزار و وسایل نقاشی
قبل از هر چیزی باید ابزار و وسایل مورد نیاز آموزش نقاشی به کودکان را آماده کنید تا بتوانید یک دوره آموزشی جذاب برای آن ها فراهم کنید. این ابزار عبارتند از:
- دفتر نقاشی
- مداد رنگی
- ماژیک رنگ آمیزی
- تخته وایت برد
- تبلت جادویی
- مداد مشکی
- پاک کن
- مداد تراش
- خط کش
- مداد شمعی
- ست رنگ آمیزی
جلسه اول آموزش نقاشی به کودکان
جلسه اول آموزش نقاشی به کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که تجربه اولیه آن‌ها با نقاشی می‌تواند نگاهشان به این فعالیت را شکل دهد. در این مرحله نباید به فکر آموزش اصول سخت طراحی یا قواعد دقیق بود. هدف تنها آشنایی با ابزارهای نقاشی و ایجاد حس اعتماد و علاقه در کودک است. برای این کار می‌توان از یک دفتر نقاشی ساده، تعدادی مداد رنگی شاد و متنوع، و فضای دوستانه‌ای استفاده کرد که کودک بتواند بدون ترس از اشتباه، اولین خط‌ها و رنگ‌ها را تجربه کند.
آموزش نقاشی به کودکان ۴ ساله
در سن چهار سالگی، کودکان هنوز در حال کشف هماهنگی بین چشم و دست خود هستند. بنابراین، آموزش باید با تمرکز بر تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف همراه باشد. آموزش نقاشی به کودکان ۴ ساله بهتر است از طریق قصه‌گویی، پخش موسیقی کودکانه، و استفاده از ابزارهایی مثل مداد شمعی یا ماژیک رنگ آمیزی انجام شود. این سنین زمان مناسبی برای کار با خطوط ساده، کشیدن خورشید، درخت، خانه یا آدمک‌های ابتدایی است. حتی یک ست لوازم تحریر با طرح‌های کارتونی می‌تواند بچه‌ها را به کشیدن بیشتر تشویق کند.
نحوه آموزش نقاشی به کودکان پیش‌دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی آماده‌اند تا مفاهیم اولیه‌تری از فرم، رنگ و فضا را درک کنند. نحوه آموزش نقاشی به کودکان پیش دبستانی باید با در نظر گرفتن تخیل بسیار فعال آن‌ها، ترکیبی از مشاهده و خلق باشد. بازدید از پارک، دیدن حیوانات، یا تماشای برنامه‌های نقاشی مخصوص کودکان می‌تواند محرک خوبی برای نقاشی‌های کودکانه باشد. استفاده از یک ست رنگ آمیزی متنوع و مناسب سن، به بچه‌ها این امکان را می‌دهد که آزادانه آزمایش کنند و دنیای رنگ‌ها را کشف کنند. انتخاب درست یک دفتر نقاشی با کاغذ مناسب نیز نقش مؤثری در کیفیت کار کودک دارد.
آموزش طراحی برای کودکان
با رسیدن به سن شش یا هفت سال، کودکان آمادگی بیشتری برای یادگیری ساختارهای دقیق‌تر دارند. در این سن می‌توان کم‌کم مفاهیم پایه‌ای طراحی مانند تناسب، تقارن و سایه‌روشن را معرفی کرد. البته همچنان باید فضای آموزش، بازی‌محور باقی بماند. آموزش طراحی برای کودکان می‌تواند شامل کشیدن حیوانات ساده، چهره انسان، یا حتی نقاشی از اشیای واقعی مثل یک مداد تراش یا پاک کن باشد. با این روش، کودک هم با اشکال آشنا می‌شود و هم یاد می‌گیرد که چطور به جزئیات دقت کند. استفاده از خط کش و مداد رنگی در این مرحله، به درک بهتر فرم‌ها کمک زیادی خواهد کرد.
آموزش نقاشی به کودکان ۵ تا ۷ ساله
آموزش نقاشی به کودکان ۵ ساله تا ۷ ساله باید با توجه به تفاوت‌های فردی آن‌ها برنامه‌ریزی شود. برخی در این سن تمایل دارند شخصیت‌های کارتونی را نقاشی کنند و برخی دیگر مجذوب ترسیم حیوانات یا طبیعت هستند. استفاده از ابزارهایی مثل خط کش برای کشیدن اشکال هندسی یا ست لوازم تحریر جذاب با طرح‌های کودکانه، می‌تواند انگیزه آن‌ها را برای تمرین بیشتر افزایش دهد. در این سن آموزش تکنیک‌های ساده مانند ترکیب رنگ، استفاده از کنتراست، یا نقاشی با الهام از عکس‌ها بسیار مفید است. حتی گاهی یک جعبه مداد رنگی جدید یا یک مداد شمعی متفاوت، می‌تواند تجربه‌ای تازه و پرانرژی برای کودک خلق کند.
نکات آموزش نقاشی به کودکان
در طول آموزش نقاشی، باید از مقایسه کودک با دیگران، ایراد گرفتن از نقاشی، یا تحمیل سبک خاص خودداری کرد. نکات آموزش نقاشی به کودکان شامل تشویق کردن به جای نقد، احترام به تخیل و احساسات کودک، و فراهم کردن ابزارهای مناسب با سن و علاقه آن‌هاست. بهتر است همیشه چند گزینه از مداد رنگی، مداد شمعی، ماژیک و حتی گواش در دسترس کودک باشد تا بتواند ابزار دلخواه خود را انتخاب کند. گاهی فقط تعویض دفتر نقاشی یا افزودن رنگ‌های جدید می‌تواند اشتیاق کودک را چند برابر کند. اگر به این روند نظم داده شود، کودک حتی منتظر جلسه بعدی آموزش خواهد ماند.
سخن پایانی در مورد آموزش نقاشی
آموزش نقاشی به کودکان اگر با حوصله، عشق و برنامه‌ریزی انجام شود، می‌تواند نه‌تنها مهارت‌های فنی، بلکه اعتمادبه‌نفس، خلاقیت و توانایی‌های اجتماعی آن‌ها را نیز پرورش دهد. از جلسه اول آموزش نقاشی به کودکان تا تمرین طراحی دقیق‌تر برای کودکان ۷ ساله، مهمترین نکته این است که کودک احساس امنیت، آزادی و لذت را در حین کشیدن نقاشی تجربه کند. هر خطی که می‌کشد، پلی است میان دنیای درون و بیرون او؛ و شما با فراهم کردن ابزارهای مناسب مانند دفتر نقاشی، ست لوازم تحریر و کمی تشویق، در این مسیر کنار او خواهید بود.
در نهایت، آموزش نقاشی به کودکان تنها یک آموزش فنی نیست، بلکه فرصتی برای کشف استعداد، برقراری ارتباط احساسی و حتی درمان برخی اختلالات رفتاری در کودکان است. با تکرار و مرور نکات آموزش نقاشی به کودکان و توجه به سن آن‌ها، از اموزش نقاشی به کودکان ۴ساله تا آموزش نقاشی به کودکان ۵ ساله و آموزش نقاشی به کودکان ۷ ساله، می‌توانید قدم‌به‌قدم شاهد رشد و درخشش کودک خود باشید.
